Het Arabische woord sharia gaat terug op de wortel: ش ر ع

شَرَع

Stam I (basisvorm)

شَريعة

Nog enkele woorden met de wortel ش ر ع :

Nog twee synoniemen:

Het woord canon is ook in de westerse talen, waaronder het Nederlands, bekend. Het is via het Latijn uit het Grieks overgeleverd en betekent regel, richtsnoer, maatstaf. Er is mogelijk verwantschap met kanna, wat riet betekent. Zie voor de etymologie hiervan een van de vorige afleveringen in deze reeks getiteld Suezkanaal.

Het Arabische woord voor oproep, appèl gaat terug op de wortel:      ن د و

het zwakke werkwoord نـَـدَا  wordt ermee gevormd.

نـَــدَا

Stam I (basisvorm)

نــادى

Stam VI (doelgerichtheid)

تـَــنـَــادى

Stam VI (reflexief)

انـْــتـَــدى

Stam VIII (ook reflexief)

Let op: de hier uitgewerkte woorden niet verwarren

met het Arabische woord voor nat نـَــدِيّ  nè-die-je

De groepering Ansar Beit el-Meqdis kwam recentelijk weer een aantal keren in het nieuws. Eerder waren er al aanslagen in Israël, Jordanië en Syrië. Ze deed begin 2014 van zich spreken door aanslagen in Egypte: in januari 2014 één op een politiebureau in Caïro en in februari 2014 een zelfmoordaanslag op een toeristenbus in Taba bij de grensovergang naar Israël. Drie Zuid-Koreanen en de Egyptische chauffeur kwamen hierbij om het leven.

De groepering waarschuwde toeristen voor meer aanslagen in de Sinaï. Het gevolg was een negatief reisadvies vanuit het Ministerie van Buitenlandse Zaken voor dit gebied.

De groepering opereert vanuit de Sinaï-woestijn waar het zeer onrustig is en wordt gesteund door Hamas uit Gaza. Ze richt haar activiteiten ook op Egypte na de val van Morsi. Volgens sommige bronnen is ze opgericht door de Moslimbroederschap.

De naam  أنــْـصــَـارُ بــَـيــْـتُ الــْـمــَـقــْـدِس is interessant. Het betekent letterlijk De helpers/bevrijders van het (huis van het) heiligdom. De naam Beit el-Maqdis is een islamitische aanduiding voor  Jeruzalem.

N.B. 1: het woord ansar is al behandeld in een voorgaand stukje; zie daar voor nadere uitleg.

N.B. 2: in het onderstaande worden een paar varianten genoemd van namen of aanduidingen van Jeruzalem. Het gaat steeds om afleidingen van hetzelfde Arabische werkwoord.

Nederlands

uitspraak

Arabisch

De afleiding maqdis gaat terug op de wortel ق  د  س 

qa-doe-sa

قــَـدُسَ

Stam I (grondstam)

qoed-s

قــُـدْس

al-qoed-sjoe sja-rief

الــْـقــُـدْسُ الــشــَّـرِيــف

qoe-doe-s

قــُـدُس

roeoe-7oel  qoe-doe-si

رُوْح الــْـقـــدُس

ar-roeoe-7oel  qoe-doe-s

الــرُّوْح الــْـقــُـدُس

 roeoe-7

رُوْح

qoe-dèè-s

قــُـدَاس

bai-toel maq-di-s

maq-di-s

بــَـيــْـتُ الــْـمــَـقــْـدِسُ

الــْـمــَـقــْـدِس

qad-da-sa

قــَـدَّسَ

Stam 2 (intensiefvorm)

moe-qad-de-s

مــُـقــَـدَّس

al-qoed-doeoe-s

الــْـقــُـدُّس

el-bai-toel moe-qad-de-s

الــْـبــَـيــْـتُ الــْـمــُـقــَّـدَّس

el-ki-tèè-boel moe-qad-de-s

الــْـكــِـتــَـاب الــْـمــُـقــَـدَّس

qid-die-s

قــِـدِّس

uitspraak

Arabisch

1. gegraven waterweg, sloot
2. pijp, buis (anatomisch)
3. zender, net (radio, tv)

qa–naa

قَـــنـــاة 

qan-naa

قَـــنّـــى

Stam II (verheviging/doen gebeuren)

qa-naa-toe  mèè-‘i-jè

  قَـــنـــاة مـــائـِــيَّـــة 

qa-naa-toe  as-soe-wie-s

قَـــنـــاة الــسُّـــوَيْـــسِ 

qa-naa-toe  ‘aus-tèè-kie-wès

قَـــنـــاة أوسْـــتـــاكـــيـــوس 

fie  qa-naa-ti  ith-nejn

فـــي الــقَـــنـــاة الــثــَّـانــِـيــَـة 

In juni 2013 kwam de Ibn Ghaldoun-school in Rotterdam in opspraak doordat een van de leerlingen examenopgaven uit de kluis van de school had ontvreemd en deze bovendien nog had doorverkocht.

Hier kort wat informatie over de islamitische geleerde naar wie de school is vernoemd en verder vanuit het perspectief van de Arabische taal uitgebreider aandacht voor de betekenis van de naam Ghaldoun (خَـلْـدون) en daarmee ook voor de veel voorkomende variant Ghalid (خَـالِـد), ook wel gespeld als Ghaled, Khalid of Khaled.

Ibn Ghaldoun ( ابْـن خَـلْـدون ) was een 14e eeuwse islamitische geleerde en met name een geschiedenisfilosoof. Hij wilde een alomvattende geschiedenis schrijven waarin hij onder andere geïnteresseerd was in de vraag hoe het kan dat culturen verdwijnen en andere culturen tot bloei komen. Zijn bekendste boek is al-Muqaddima (الـمُـقَــد ِّمَـة) (De Inleiding, Het Voorwoord).

uitspraak

Arabisch

Eerst maar de wortel van het woord zoeken; deze is   خ ل د

cha-la-da

َخــَـلــَـد

Stam I (grondstam)

choel-d

خُـلْـد 

cha-li-d

   خَـالِـد 

choe-loeoe-d

  خُـلـود 

choe-loeoe-doe

an-nef-s

  خُـلـود  الـنَـفْـسِ 

    Ghalid betekent dus ´de eeuwige, de onsterfelijke, de onvergankelijke´

Ibn Ghaldoun betekent ´zoon van Ghaldoun´

Maar wat betekent Ghaldoun? Hetzelfde als Ghalid? Waar komt de uitgang ´oen´ vandaan?

Gaat het misschien terug op een ander woord, namelijk خَـالِـدونَ . Dit is de meervoudsvorm van خَـالِـد ?

In het woordenboek wordt van dit woord ook de betekenis ‘menselijk/dierlijk’ en ‘niet-menselijk/dierlijk’ gegeven. Hoe zit dat?

Over ‘ibn’ is nog iets interessants te vertellen. De eerste letter is een alef . Die staat voor een ingevoegde ´hulpklank´. Zonder deze klank zou het woord beginnen met twee medeklinkers. Dat is te zien aan de soekoen op de eerste letter. Twee medeklinkers aan het begin van een woord kan niet volgens de Arabische klankleer.

Hetzelfde verschijnsel doet zich voor bij respectievelijk de woorden voor

 ´naam´ اسْـم  , ´vrouw´ امـرأة  en  ´twee´ اثْـنـان .

De voetbalwedstrijd in Port Said tussen El-Ahly uit Caïro en de thuisclub El-Masry op 1 februari 2012 leidde tot 74 doden en zeer veel gewonden toen supporters van El-Masry het veld opstormden en een groep El-Ahly-fans te lijf gingen. Dit gebeurde na een van de weinige overwinningen van El-Masry op de club uit Caïro.

De politie arresteerde na het drama 47 mensen. In januari 2013 veroordeelde een rechter 21 van hen tot de doodstraf. Na het vonnis braken er in Port Said rellen uit waarbij opnieuw dodelijke slachtoffers vielen. Sindsdien blijven de onlusten aan.

In dit stukje worden de belangrijkste Egyptische voetbalclubs op een rijtje gezet. Het zijn El-Ahly uit Caïro, Zamalek eveneens uit Caïro, El-Ismailiya uit Ismailia, El-Itthed El-Skanderia uit Alexandrië en het in de competitie wat minder belangrijke El-Masry uit Port Said.

De naam van de club El-Ahly is een interessante naam om nader te bekijken.Tegelijkertijd worden in dit stukje namen van de andere Egyptische voetbalclubs en nog enkele termen behandeld. Ze staan in een ingeschatte volgorde van belangrijkheid.

uitspraak

Arabisch

Vijf grote voetbalclubs uit Egypte zijn:

N.B. De volledige namen van de clubs laten zich niet goed vertalen; de Arabische woorden zijn woord voor woord vertaald. Excuses voor mogelijk krom Nederlands.

el-‘eh-lie

الأهـْـلـيّ 

an-naa-die  el-‘eh-lie

lir-ri-jaa–Da-toe  el-be-die-ja-toe

النادي  الأهليّ   لِلرياضة   البدنيّة 

   el-zè-mèè-le-k

الزَمالك 

naa-die  az-zè-mèè-le-koe

lil-‘el-3èè-boe  ar-ri-jaa–Die-ja

نادي الزمالك لِلألعاب الرياضيّة 

el-‘is-mèè-3ie-liej-ja

الإسماعيليّة 

an-naa-die  el-‘is-mèè-3ie-lie-ja

ar-ri-jaa–Die-ja

النادي الإسماعيليّ الرياضيّ 

el-maS-rie

المَصريّ 

an-naa-die   el-maS-ri

lil-‘el-3èè-bi  ar-ri-jaa–Die-ja

النادي المِصريّ لِلألعابِ الرياضيّة 

Het grondwoord in de naam El-Ahly komt terug in de begroeting  أهلاً  وسهلاً

(´eh-lan wa-seh-lan). Het betekent:´dat het je familie goed gaat´.

Kernwoord is hier أهْل .

2. geschikt (bn)

‘eh-l

أهْل 

´eh-lan wa-seh-lan

أهلاً  وسهلاً 

sah-l   –   Sa3-b

سَهْل – صَعْب 

‘eh-loe  el-3il-m

أهْلُ  العِلْمِ 

‘eh-loe  el-ki-tèè-b

أهْلُ  الكِتابِ 

‘eh-loe  as-soen-na

أهْلُ  السنّة 

2. bewoond worden/zijn

‘e-ha-la

أَهَلَ

Stam I (grondstam)

´e-hi-l

آهِل 

2. tam (zoals gedomesticeerde dieren, dieren die bij de familie behoren)

3. privé (bij de familie behorend)

‘eh-lie-je

أهْليّ 

‘eh-liej-ja

أهليّة 

me’-hoe-l

مَأهول 

2. huwen

tè-‘ah-ha-la

تَأَهـَّلَ

Stam VI (handeling met elkaar)(afgeleid van stam II: verheviging/laten doen)

2. socialisatie

3. revalidatie

tè-‘a-hie-l

تَأَهـيلَ 

moe-te-‘eh-hi-l

مُتَأَهـِّلَ 

Andere woorden:

naa-din

‘an-diej-ja – nè-wèè-din

نادٍ  –  أنْدية \ نَوادٍ 

lè-3è-b – ‘a-lè-3èè-b

لعَب –  ألعاب 

be-de-nie

بَدَنيّ 

ri-jaa-Da

رِياضة 

naa-din   ri-jaa-Die

نادٍ  رِياضيّ 

lè-3i-ba  koe-ri-ja-ti el-qô-di-m

لَعِبَ  كُرةِ  القدِم

Stam I (grondstam)

lèè-3i-boe  koe-ri-ja-ti

el-qô-di-m

لاعِب  كُرةِ  القدِم 

fa-rie-qoe  koe-ri-ja-ti

el-qô-di-m

فَريق  كُرةِ  القدِم 

moe-baa-raa-toe  koe-ri-ja-ti

el-qô-di-m

مُباراة  كُرةِ  القدِم 

‘is-tèè-doe  koe-ri-ja-ti

el-qô-di-m

 إسْتاد is een leenwoord; een verarabisering van ‘stadion’

إسْتاد  كُرةِ  القدِم 

7e-ke-m

حَكْم 

moe-sjèzj-zji-3oe   koe-ri-ja-ti

el-qô-di-m

مُشَجــِّع  كُرةِ  القدِم 

sjèzj-zje-3a

شـَـجـََّعَ

Stam II (intensiefvorm)

sjè-zjoe-3a

شـَـجـُـعَ

Stam I (grondstam)

sjè-zjèè-3a

شَجاعة 

sjoe-zjèè-3

شُجاع 

Enkele aardrijkskundige namen:

el-qaa-hi-ra

  القْاهِرة 

   el-zè-mèè-le-k

الزَمالك 

zje-zie-ra

  جَزيرة 

boer  sa3-jied

بور سَعيد 

el-‘is-mèè-3ie-lie-ja

الإسماعيليّة 

el-‘is-kan-de-rie-ja

الإسْكَنْدَريّة 

qa-naa-toe  as-soe-wa-ies

قَناةُ السُوَيْسِ 

Tot slot twee zinnetjes voor fijnproevers:

أرْبعةٌ  وسَبْعونَ  قتيلاً  في  إسْتادِ  بعْد  مُباراةِ  كُرةِ  القدِم  في  بور سعيد 

لَقِيَ  حَتْفَهُ  أرْبعةٌ  وسَبْعونَ  مُشَجعاً  كُرةِ  القدِم 

In de tweede helft van 2012 werd de beweging Ansar ud-Din regelmatig in de pers genoemd. (De naam wordt in de kranten verschillende gespeld). Het is een radicale islamitische groepering die een belangrijk aandeel had in de verovering van Noord-Mali.

De betekenis van de naam is pas na wat puzzelen te achterhalen. ‘Din’ kan gemakkelijk geassocieerd worden met godsdienst of geloof.

Ansar is lastiger. De wortel ن ص ر  helpt echter verder. Op dezelfde wortel gaat ook al-Noesra terug. Het is een islamitische strijdgroep die meevecht met het Syrisch verzet.

Is de wortel ن ص ر  eenmaal ontdekt dan worden ook de betekenissen van een aantal eigennamen duidelijk.

De meesten kennen nog wel de naam van de eerste president van het onafhankelijke Egypte, Nasser. Nasr is een naam die er op lijkt. Denk aan Ramsey Nasr, acteur, schrijver en  vier jaar lang tot eind januari 2013 dichter des vaderlands.

In samenstellingen komt de naam Nasr ook terug. Bijvoorbeeld in voornaam van Nasrdin Dchar.

Deze acteur verwierf bekendheid door zijn rol in de film Rabat. Voor deze rol kreeg hij in 2011   een Gouden Kalf op het Utrechts filmfestival.

En verder in Nasralla, de naam van de voorman van de Libanese Hezbolla.

Ook is interessant of de plaatsnaam Nazareth met deze wortel in verband te brengen is. Veel wijst erop dat een Arabische naam voor ‘christenen’, die hoofdzakelijk in religieuze context  gebruikt wordt, afgeleid is van deze plaatsnaam.

uitspraak

Arabisch

Eerst de wortel ن ص ر  met enkele bijbehorende afleidingen:

1. helpen om te overwinnen (in religieuze zin)
2. verlossen

na-Sa-ra

نــَـصــَـرَ

Stam I

(grondstam)

naa-Si-r

نــاصــِـر 

‘an-Saa-r

أنــْـصــار 

 (een van de meervouden)

‘an-Saa-roe   ad-die-n

أنــْـصــارُ الــدِّيــنِ 

naS-r

نــَـصــْـر 

zjab-ha-toe  an-noeS-ra

جـــَبـــْهـــَة ُ الــنـــُّصـــْرةِ

zjab-ha

جــَـبــْـهــَـة 

noeS-ra

نــُـصــْـرة 

De voornaam Nasser betekent dus ‘helper’.

De naam van de eerste president van Egypte voluit in het Arabisch is:

zje-mèè-loe

  3ab-doen-naa-Si-r

جـَـمـالُ عـَـبـْـدُ الـنـاصـِـرِ 

جـَـمـال betekent ´schoonheid´.

…عـَـبـْـد ال vraagt om nadere toelichting. Er volgt steeds een van de 99 namen van Allah. In dit geval Allah als ´helper´.

Enkele andere vormen zijn Abdellatif, Abdelaziz, Abdelkader, Abdelghani, Abdelhakim, Abdelfattah. Ook de verkorte vorm Abdel of Abdoel wordt gebruikt. Het is een mooi onderwerp voor een volgende keer.

´Nasr´ in de namen van Ramsey Nasr, Nasrdin Dchar en Nasralla gaat vermoedelijk terug op de betekenis ´hulp´ of ´overwinning´. De laatste twee worden nog nader toegelicht.

naS-r

نـَـصـْـر 

naS-roed-dien

نـَـصـْـرُ الـدِّيـنِ 

naS-roel-lah

نـَـصـْـرُ الـلـهِ 

Nazareth, het stadje waar Jezus opgroeide, heet in het Arabisch  الـنـَّـصـِـرَة .

   Ook deze plaatsnaam bevat zo op het oog de wortel  ن ص ر .

Over de oorsprong van de naam is niets met zekerheid te zeggen. Er zijn een aantal theorieën. Mogelijk gaat het terug op het Akkadisch, misschien op het Aramees. De naam wordt niet genoemd in het Oude Testament van de Bijbel. De plaats zal zeker wel bestaan hebben, maar was kennelijk onbelangrijk. Hij komt wel voor in het Nieuwe Testament, maar dan in het Grieks. Deze taal was in die tijd gangbaar naast een andere algemeen gebruikte taal, het Aramees.

Jezus wordt wel de ´Nazarener´ genoemd, ook wel de man uit Nazareth. Het is aannemelijk dat bij de Arabisering in de 8e eeuw de toenmalige naam Nazareth veranderd is in  الـنـَّـصـِـرَة .  Christenen zijn in het Arabisch vermoedelijk نـَـصـْـرانـيّ genoemd als navolgers van de ‘Nazarener’. Zo worden ze dan ook in de Koran genoemd.

Een berichtje uit de NRC van 9/10 oktober, 2012: Air France-KLM gaat samenwerken met de luchtvaartmaatschappij Etihed uit Aboe Dhabi. Verwacht wordt dat de samenwerking kan uitgroeien tot een belangrijke strategisch alliantie, aldus het artikel.

Als de naam van de maatschappij precies getranscribeerd wordt levert dat Ittihed ( اِتــِّـحاد ) op. Het betekent ‘unie’. Deze naam heeft betrekking op het staatkundig verband van de Verenigde Arabische Emiraten. Overigens is de luchtvaartmaatschappij aanzienlijk kleiner dan de veel bekendere Emirates uit Dubai.

In de naam Ittihed is niet zo snel een grondvorm te herkennen, bijvoorbeeld het telwoord één.

Een analyse van het woord leidt tot een interessante familie van woorden.

uitspraak

Arabisch

Eerst de wortel ( و ح د ) met enkele bijbehorende afleidingen:

wè-7è-dè

وَحَـــدَ

Stam I

(grondstam)

wa7-de-hoe

 وحْـــدَهُ 

wa7-de-hèè

 وحْـــدَها 

kèè-nè  wa-7ie-dan

كـــانَ  وَحـــيـــداً 

kèè-nèt  wa-7ie-da-tan

  ًكـــانـَــتْ  وَحـــيـــدة 

ib-noe-hoe   el-we-7ie-d

  اِبْـــنـُــهُ  الـــوَحـــيـــد 

wèè-7id

  واحِـــد 

wèè7-da

  وَحْـــدة 

el-wèè7-da-toe   el-3a-ra-bie-ja

  الـــوَحْـــدة  الـــعَـــرَبـــيـَّــة 

wèè7-da-toen  naq-die-ja

  وَحْـــدة  نـَــقــْـديــَّـة 

naq-die-j

    نـَــقــْـديّ    

wèè7-da-toen   3as-ka-rie-ja

  وَحْـــدة  عَـــسْـــكــَـريــَّـة 

3as-ke-rie-j

    عَـــسْـــكــَـريّ    

Een afleiding van de wortel ( و ح د ) die tot de naam van de luchtvaartmaatschappij leidt is:

it-7è-hè-dè

اِتـــَّـحَـــدَ

  Stam 8

(reflexief van stam 1)

NB. in deze vorm valt de waw uit en vindt er een verdubbeling van de tè plaats.

it-ti-7èè-d

  اِتــِّـحـــاد 

it-ti-hèè-doe

 el-‘oeoe-roeoeb-bie-ja

  الاِتِــِّـحـــادُ الأ ُوروبّـــيّ 

el-‘i-mèè-raa-toe

el-3a-ra-bie-ja-toe

el-moet-te-7i-da-toe

  الإمَـــاراتُ الـــعَـــرَبـــيـــة      الـــمُـــتــَّـحِـــدةُ

moet-tè-7i-d

           مُـــتــِّـحِـــد       

el-wi-lèè-jèè-toe

el-moet-te-7i-da-toe

el-´am-rie-kie-ja

  الـــوِلايـــات الـــمُـــتَّـــحِـــدة  الأمْـــريـــكـــيّـــة

wi-lèè-jè / wi-lèè-jèè-t

     وِلاية \ وِلايات      

el-‘oe-ma-moe   el-moet-te-7i-da

  الأ ُمَـــمُ  الـــمُـــتــَّـحِـــدة 

Een andere afleiding van de wortel ( و ح د ) is:

1. verenigd zijn of worden
2. alleen zijn

ta-wè7-7è-dè

تــَـوَحَّـــدَ

Stam 6

(reflexief van stam 3)

taw-7ie-d

  تــَـوْحـــيـــد 

taw-7ie-doe  ‘al-maa-ni-jaa

  تــَـوْحـــيـــدُ ألــْـمـــانِـــيـــا 

moet-te-wè7-7id

  مُـــتــَـوَحِّـــد 

uitspraak

Arabisch

1. basis, fundament, sokkel, voetstuk
2. regel
3. criterium
4. base (chemisch)
5. basis (militair)ev/mv

qàà-3i-da / qa-waa-3i-doe

قـــاعــِـدة \ قــواعــِـدُ 

1. zitten, plaatsnemen
2. nalaten, afzien
3. inactief zijn

قــَـعــَـدَ

Stam I (grondstam)

Nu eerst de afleidingen      قــاعــِـدة \ قـــواعــِـدُ

qàà-3i-da-to moe-thel-le-thin

قـــاعــِـدةُ مــُـثــَـلــَّـثٍ 

lil-boe-joeoe-ti  qa-waa-3i-doen min el-baa-Toeoen

لـِلـبـُـيـُوتِ قــواعــِـدٌ مــِـنْ   الــبــاطــون      

ki-tee-boe qa-waa-3i-di el-loe-ġa-ti

el-3a-ra-biej-ja

كــِـتــابُ قــواعــِـدِ الـلــُّـغــَةِ   الــعــَـرَبــِيــَّـةِ 

qàà-3i-da-to  moe-roeoe-rin

قــاعــِـدةُ مــُـرورٍ 

qàà-3i-da-toen  3as-ke-riej-ja

قــاعــِـدةٌ عــَـســْـكــَـريــَّـةٌ

´oe-soe-soen min el-bee-Toeoen

 أُســُـسٌ مــِـنْ الــبــاطــون 

Betekenissen van het werkwoord  قــَـعــَـدَ  zijn ´zitten´, ‘nalaten’, ‘afzien’ en ‘ inactief zijn’.

Enkele afleidingen bij deze betekenissen zijn:

1. zetel (bijvoorbeeld in een  bestuursorganisatie of parlement)
2. vestigingsplaats
3. makkelijke stoel of fauteuilev/mv

meq- 3a-d  /  me-qaa– 3i-doe

lil-hiz-bi cham-soe me-qaa– 3i-din fiel-bar-la-mee-ni

لـِـلــحــِـزْبِ خــَـمــْـسُ مــَـقــاعــِـدٍ 

 في الـبــَـرْلــَـمــانِ 

1. zittend, gezeten zijn
2. inactief zijn(actief deelwoord)

qàà-3i-d

قــاعــِـد 

qàà-3i-doen  3an  el-3a-me-li

قــاعــِـدٌ عــَـنْ  الــعــَـمــَـلِ 

Een afleiding van  قــَـعــَـدَ  in de vorm van een andere stam is:

1. met pensioen zijn
2. zich afzijdig houden

تــقــَـاعــَـدَ

Stam 6 (reflexief van stam 3)

ta-qaa– 3o-d

تــَـقــَـاعــُـد

1. gepensioneerd
2. (de) gepensioneerde

moe-ta-qaa– 3i-d

مــُـتــَـقــَـاعــِـد

De zender is eigendom van de mediatycoon Rupert Murdoch en sjeik Mansour Bin Zayed al-Nahayan uit Abu Dhabi (bericht in de NRC, 15/05/2012). De Engelse naam is Sky News Arabia, de Arabische naam is أفـــق جـــديـــد.

Leuk om de Arabische naam eens onder de loep te nemen.

Nederlands

uitspraak

Arabisch

2. perspectief

3. uitzicht

‘oe-foeq

   أُفــُـق 

‘oe-foe-qie

أُفــُـقـِيِّ 

‘af-faaq

أَفــَّـاق 

Gezicht bedekkende kleding is veel in het nieuws. Een van de soorten sluiers is de niqaab. Deze naam blijkt een heel een interessant woord te zijn.

Er ligt een werkwoord aan ten grondslag met onverwachte betekenissen.

ni-qààb

نــِقــاب 

1. doorboren, perforeren
2. zoeken naar

نـَـقـَـبَ

stam I (basisstam)

1. boren
2. zoeken naar
3. opgraven

نـَـقــَّـبَ

stam II (intensief, causatief)  

naq-qà-ba  3an el-mee-ءi

نـَـقــَّـبَ عـَـنْ الـمـَـاء 

naq-qà-ba  3an el-naf-Ti

نـَـقــَّـبَ عـَـنْ  الـنـَـفـْـطِ 

naq-qà-ba  3an el-le-thèè-ri

نـَـقــَّـب عـَـنْ  الآثــارِ 

1. zich sluieren
2. geperforeerd zijn
3. intensief zoeken 

stam V (reflexief, afgeleid van stam II)

tèn-qieb

تـَـنـْـقـيـب 

Op dezelfde wortel    ن ق ب gaan ook terug:

ni-qaa-ba

نـِـقـابـة 

2. kapitein in het leger

na-qieb

 نـَـقـيـب 

Sa7-raa-ءoe  an-na-qa-bi

صـَـحـْـراءُ  الـنـَـقـَـبِ 

 Al-Jazeera is een bekende nieuwszender; de naam betekent Het eiland .

De zender is een initiatief van de emir van Qatar en gevestigd in de hoofdstad, Doha.  De naam van de zender lijkt geen toeval. Qatar is een eiland. De zender heeft een eigen, onafhankelijk geluid. Zou er misschien letterlijk en figuurlijk sprake kunnen zijn van een zender als ´eiland´ te midden van andere Arabische zenders?

zje-zie-ra

 جــَـزيــرة 

zje-zèè-´i-roe (zje-zejr)

جــَـزائــِرُ 

zjè-ze-re

جــَـزَر

stam I (basisstam)

zjiz-r

جــَـزْر 

2. slagerij

mezj-ze-raa

مــَـجــْـزَرة 

zjez-zèèr

 جــَـزّار 

zjèz-zè-re

Slager is afgeleid van

جــَـزَّرَ

stam II (intensief, causatief)

Vergelijk ook een woord met dezelfde drie radicalen maar met een totaal andere betekenis:

zje-zèr

جــَـزَر 

zje-zè-ra

جــَـزَرة 

N.B. Het hier behandelde woord جــَـزَر  voor wortel, peen niet verwarren met:

2. wortel (deel van een plant)

3. wortel (van een woord)

4. wortel (oorsprong, herkomst).

zjith-r

جــِـذْر 

zjis-r

جــِـســْـر 

De Arabische woorden voor eiland/eilanden komen terug in aardrijkskundige namen

el-zje-zèè-´i-roe (el-zje-zèjr)

الــجــَـزائــِـرُ 

zje-zie-ra

جــَـزيــرة 

el-zje-zie-ra-toe   el-chaD-raa-ءoe

 الـجــَـزيـرة  الـخــَـضــْـراء 

zjè-bel  Taa-riq

Taa-riqoe bin zi-jèèd

جــَـبــَـل  طـارِق 

طـارِقُ بــِـن زيـاد 

el-zje-zie-ra    el-3a-ra-biej-ja

الـجــَـزيـرة  الـعــَـرَبـيــّـة 

Algemeen wordt aangenomen dat de naam Algiers betrekking heeft op de eilandjes in de baai. De onderstaande Hollandse prent uit de 18^de eeuw hangt in een Duits maritiem museum. Op de voorgrond zijn de eilandjes nog duidelijk in de baai te zien. Destijds waren ze door dammen met elkaar en met het vasteland verbonden. Er zijn nog diverse bouwwerken te onderscheiden. De eilandjes waren al in de Romeinse tijd bekend. Bij of na de arabisering is de nederzetting op het vasteland met ‘de eilanden’ aangeduid. Nog weer later heeft men het hele land naar de nederzetting, toen al een stad, genoemd. Heden ten dage zijn de eilandjes opgenomen in het moderne havencomplex.

De term salafisten is veel in het nieuws. Het is een orthodoxe stroming in de islam. Vertegenwoordigers van deze richting koesteren ook politieke ambities. Aanleiding genoeg om het woord eens nader onder de loep te nemen.

sè-lè-fie

سَــلـَـفـِـيّ

sè-lè-fie-jah

سـَـلـَـفـِـيـّـة

De woorden gaan terug op de wortel  س ل ف

sè-lè-fè

سـَـلـَـفَ

Stam I (grondstam)

sè-lè-f

سـَـلـَـف

7iz-boe  an-noeoe-r

حِــزْبُ  الـنـُـورِ

Eén van de werkwoorden voor lenen van geld gaat ook terug op de wortel  س ل ف

sèl-lè-fè

سـَـلـَّـفَ

Stam II (doen gebeuren)

sèl-lè-fè-nie  el-ban-koe

noe-qoeoe-da

سـَـلـّـفـَـنـي الـبـَـنـْـكُ  نـُـقـوداً

is-te-lè-fè

اِسـْـتـلـَـفَ

Stam X (doen gebeuren en

terugwerken op het onderwerp)

is-te-lèf-toe  noe-qoeoe-dan  min Sa-die-qie

اِسـْـتــَـلــَـفـْـتُ نـُـقـوداً مـِـنْ صـَـديـقـي

Het Tahrir-plein was de laatste maanden veel in het nieuws. Vertaald: Plein van de bevrijding of Bevrijdingsplein.

Deze naam heeft betrekking op de bevrijding van de koloniale macht Groot-Brittanië in 1954.

Nederlands

uitspraak

Arabisch

mei-dèè-noe  at-ta7-rie-ri

مَيْدَانُ التَحْرِيرِ

 ta-7ar-ra-ra

تـــحــَـرَّرَ

stam V (reflexief, is afgeleid van stam II)

2. redactie (bijvoorbeeld van een krant).

ta7-rier

تَـــحــْـريــر

ha-ra-ka-toe  ta7-rie-rin

حــَـرَكـــةُ تــَـحــْـريـــر

3aj-doe   at-ta7-rie-ri

عـــيـــدُ الـــتــَّـحــْـرِيـــرِ

1. bevrijding;

2. schriftelijk, redactioneel.

ta7-rie-rie

تــَـحــْـرِيـــريّ

7ar-boen   ta7-rie-rie-ja-toen

حــَـرْبٌ تــَـحــْـرِيـــريــَّـة

1. bevrijden, vrijmaken;

2. opstellen, redigeren.

 7ar-ra-ra

stam II  (intensief)

7oer-rie-ja

  حــُـرِّيــَّـة

1. vrij;

2. liberaal.

7oer-r

حــُـرّ

el-zjèè-mi-3a-toe

el-hoer-ra-toe

الـــجـــامــِـعـــة ُ الـــحــُـرَّةُ

N.B. vrijheid/vrij niet verwarren met hitte/heet

har-r / hà-raa-ra

حــَـرّ / حــَـرارة

 ´a-7ar-ra

أحــَـرَّ

stam IV (intensief/causatief)

hààr-r

حــَـارّ

jaw-moen  hààr-roen

يــَـوْمٌ حــَـارٌّ

mèè-ءoen   hààr-roen

مـــاءٌ حــَـارٌّ